Αμφότεροι υπηρέτησαν τον Δήμο της Χαλκίδας συνολικά, περισσότερα από είκοσι έτη, σε εποχές μάλιστα πολύ κρίσιμες για την ανάπτυξη, την ευημερία και την εξέλιξη της πόλης, στην εικόνα την οποία παρουσιάζει σήμερα. Από το 1975 ως το 1998, Γιάννης Σπανός και Στέλιος Μαργαρίτης, εναλλάσσονταν στο τιμόνι της Χαλκίδας – μ’ ένα μικρό διάλειμμα ενός χρόνου του Λ. Παπαγεωργόπουλου, όταν ο Γιάννης Σπανός παραιτήθηκε το 1985 για να διεκδικήσει μία θέση στη Βουλή – με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι μιας συγκεκριμένης γενιάς, να ταυτίζουν κυρίως τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 μ’ αυτά τα δύο πρόσωπα.
Ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες, διασταύρωσαν τα ξίφη τους πολλές φορές, διαφώνησαν, αντιπαρατέθηκαν και διεκδίκησαν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων, με αποκορύφωμα τις εκλογές του 1994, όταν το αποτέλεσμα κρίθηκε για λιγότερες από 200 ψήφους υπέρ του Γιάννη Σπανού.
Εν έτει 2010, οι εμπειρίες, οι γνώσεις και οι αναμνήσεις των δύο ανδρών, που αυτή τη στιγμή από θέση εφεδρείας, προωθούν την επόμενη γενιά πολιτικών, παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Οι δημαρχιακές θητείες τους πλούσιες από έργα, προτάσεις και όνειρα, αλλά και πιθανές απογοητεύσεις και παραλείψεις. Το ισοζύγιο θετικό ή αρνητικό τίθεται στην κρίση του Χαλκιδέου πολίτη, όπως συμβαίνει με κάθε πολιτικό άνδρα που διεκδίκησε δημόσιο αξίωμα. Όπως και να έχει πάντως, μετά από τόσα χρόνια, είναι οι πλέον κατάλληλοι να τοποθετηθούν και να εκφέρουν γνώμη για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της πόλης που ζούμε.

Γιάννης Σπανός

Η γιγάντωση της πόλης της Χαλκίδας, τη δεκαετία του ’80 και του ’90, δε βοήθησε στην ομαλή ανάπτυξη της πόλης. Αν η πόλη έμενε στατική πληθυσμιακά, θα μπορούσαμε να φτιάξουμε έργα υποδομής, να βάλουμε πράσινο με την προϋπόθεση να έχουμε πρώτα φτιάξει το δίκτυο της αποχέτευσης, και δεν μπορείς να κάνεις έργα κοινωνικής υποδομής όταν δεν έχεις π.χ. ποιότητα και ποσότητα νερού. Δεν μπορείς να κάνεις κοινωνικές παροχές, (όπως μια σύνταξη που είχαμε δώσει στους άπορους) όταν ακόμα δεν έχεις επιλύσει βασικά προβλήματα του Δήμου. Και εγώ, και ο προκάτοχος μου, αλλά και οι άλλοι Δήμαρχοι, είχαμε μία μικρή ευθύνη μα και μία μεγάλη υποχρέωση: να διαχειρίσουμε την εξέλιξη της πόλης, μια εξέλιξη που ήρθε βίαια, σχεδόν επιβλήθηκε και δε μας βοήθησε κανένας. Εμείς δεν είχαμε κανένα λόγο να φτιάξουμε δίκτυο ύδρευσης στην Ψηλή Ράχη, ούτε να παίρνουμε τα λύματα από τους Αγ. Αναργύρους. Είναι τόσο αναγκαίο, γι’ αυτό και δεν υπάρχουν διαβαθμίσεις στο έργο του Δημάρχου, γιατί τα πάντα είναι πρώτη προτεραιότητα. Είναι πρώτη προτεραιότητα ο βρεφονηπιακός σταθμός, είτε στους Αγ. Αναργύρους, είτε στην Ψηλή ράχη, είτε στο κέντρο, όπως είναι προτεραιότητα το νερό – τη δεκαετία του ‘80 η Χαλκίδα υδρεύετο ακόμα από τη Λάμψακο και αρκετές συνοικίες εφοδιάζονταν με νερό από βυτία.
Πάνω σε αυτά ήρθε να προστεθεί η μεγάλη δυσκολία της νοοτροπίας των πολιτών. Ενώ κάποτε, αν έπαιρνες μία φορά την εβδομάδα τα σκουπίδια αρκούσε, τώρα δε φτάνει να τα μαζεύουμε δύο φορές τη μέρα. Ενώ μέχρι πρότινος, τα σκουπίδια τα πετούσαν εδώ, στη Λιανή Άμμο και πάνω από το νεκροταφείο, τώρα κάνουμε ολόκληρη εγκατάσταση και όχι μόνο παίρνουμε τα δικά μας, αλλά και τα σκουπίδια της Στενής, των Καθενών, της Βάθειας, του Σχηματαρίου. Επιβαρύνθηκε ο Δήμος Χαλκίδας επιπλέον προβλήματα άλλων Δήμων.
Πάνω σ’ αυτό έρχεται να προστεθεί το μη εξειδικευμένο των υπαλλήλων – ορισμένοι υπάλληλοι έχουν ελάχιστα προσόντα και μηδενική εξειδίκευση. Ακόμα, λόγω κυρίως της εντοπιότητας και του μη μεταθετού, δεν εξελίχθηκαν ποτέ σε στελέχη, και αν πάσχει από κάτι η Δημαρχία, είναι από έλλειψη στελεχών. Πολλοί απ’ αυτούς ξέρουν ποια μέρα πέφτουν τα Χριστούγεννα, αλλά δεν έκαναν ποτέ μία πρόταση να γίνει αυτό ή το άλλο έργο. Δε θα στο πουν ποτέ.

Και με το ερώτημα τι μένει σταθερό και τι αλλάζει, θα απαλλαγούμε από ένα καρκίνο που λέγεται κομματισμός, γιατί τα προβλήματα δεν είναι κόκκινα, ή πράσινα, ή μπλε, τα προβλήματα της πόλης τα αντιμετωπίζεις σαν προβλήματα πολιτών.

Εγώ θα πρότεινα ανάκληση του αμετάθετου των υπαλλήλων και υποχρεωτική παρακολούθηση σεμιναρίων κάθε δύο με τρία χρόνια, έτσι ώστε να περνούν από μία μετεκπαίδευση, να «επικαιροποιούν» τις γνώσεις τους και να βλέπουν πως αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα, άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού πιο προηγμένες, με μεγαλύτερη ευαισθησία.
Έπίσης, να υπάρχει μία ευγενική άμιλλα, ώστε οι υπάλληλοι που τολμούν να προτείνουν, που εργάζονται, να παίρνουν κάτι παραπάνω από τους μη τολμούντες και μη εργαζομένους, αλλά αμειβομένους. Διότι υπάρχει μια κατηγορία υπαλλήλων που είναι αμειβόμενοι, δεν είναι εργαζόμενοι. Πρέπει να γίνει μια διαβάθμιση των υπαλλήλων σ’ εκείνους που θέλουν να εξελιχθούν  σε διευθυντές τμηματάρχες και σε αυτούς που θέλουν να γίνουν καριερίστες υπάλληλοι. Αυτά είναι αρκετά δύσκολα -μην πω ακατόρθωτα- και γι’ αυτό βλέπετε, υπάρχει η γκρίνια και όλοι τους θέλουν να διορίζονται στο δημόσιο, είτε είναι σύμβουλοι, είτε υπάλληλοι, όχι για να εξυπηρετήσουν, αλλά να εξυπηρετηθούν.
Πιστεύουμε ότι ο Καλλικράτης είναι ανεπίκαιρος, διότι όταν ένα κράτος αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα δεν κάθεσαι να λες αν το δημοτολόγιο είναι μέχρι τον Πισσώνα ή το Βασιλικό, έχεις άλλα προβλήματα. Σήμερα, η πατρίδα μας έχει άλλα προβλήματα, αρκετά μεγάλα, εθνικής ανεξαρτησίας και οικονομικής επιβίωσης. Πρέπει πρώτα, να μελετήσουμε που έχουμε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, με το σημερινό σύστημα ή μ’ αυτό του Καλλικράτη. Που έχουμε μεγαλύτερη αξιοποίηση των πόρων: με το σημερινό, που ο Δήμαρχος ήξερε ότι  πρέπει να κάνει ως εδώ ή με το αυριανό, που πρέπει να φτάσουμε ως την Ερέτρια φερ’ ειπείν ή ως τα Λουκίσια. Ποιός θα πάει ως εκεί, ο υπάλληλος που σχολάει την Παρασκευή το μεσημέρι, ενώ ο Δήμος δουλεύει και το σαββατοκύριακο; Πιστεύετε εσείς, ότι οι υπάλληλοι των δήμων (δεν είναι μόνο της Χαλκίδας) έχουν τέτοια μεγάλη ευαισθησία για να υλοποιήσουν τα έργα πνοής που θέλουν οι δήμαρχοι; Και ύστερα, να βάλουμε και τη συναίνεση του κόσμου, γιατί οποιοδήποτε έργο κάνει ο Δήμος θα υπάρχει μία μεγάλη άρνηση. Κανείς δε δέχεται να ανοίξει η οδός Σαλονικίου, για παράδειγμα, όλοι θέλουν όμως να υπάρχουν μεγάλοι δρόμοι, δρόμοι που να μην περνούν από τους ίδιους, αλλά από κάπου αλλού. Κανείς δε δέχεται να γίνει το οικοπεδάκι του βρεφονηπιακός σταθμός, ακόμα και αν απαλλοτριωθεί. Πώς λοιπόν, εμείς θα αποκτήσουμε έναν συντελεστή κοινόχρηστων και κοινωνικών εγκαταστάσεων, κάπου 25 τετραγωνικά ανά κάτοικο για να μπορέσουμε με τον τρόπο αυτό να κάνουμε τη ζωή των συμπολιτών μας πιο ανθρώπινη; Χωρίς τα παραπάνω και άλλα πολλά στοιχεία λοιπόν, ο Καλλικράτης ή οποιοδήποτε σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει.

Έπρεπε να δημιουργήσουμε και σχολή ζωγραφικής και κοσμήματος και ωδείο, και χορού, και ποδοσφαίρου, και μπάσκετ, και κλειστό γυμναστήριο, και ανοιχτό για να μπορέσει ο πολίτης να έχει επιλογές. Πρέπει εμείς να βοηθήσουμε για να γίνει, κάποια στιγμή, η ζωή σ’ αυτή την πόλη πιο ανθρώπινη.

Κάθε υγιής κοινωνία χρειάζεται κοινόχρηστες κοινωνικές και αθλητικές υποδομές και εγκαταστάσεις. Κάθε γειτονιά θα πρέπει να έχει τη σχολή ζωγραφικής της, το παράρτημα του ωδείου, τις λοιπές κοινωνικές εγκαταστάσεις για να βελτιώσουμε χωρίς μεγάλο κόστος την ποιότητα ζωής. Εμείς δεν μπορούμε να πούμε στον πολίτη ότι είναι καλό το ωδείο ή είναι καλή η σχολή ζωγραφικής. Έπρεπε να δημιουργήσουμε και σχολή ζωγραφικής και κοσμήματος και ωδείο, και χορού, και ποδοσφαίρου, και μπάσκετ, και κλειστό γυμναστήριο, και ανοιχτό για να μπορέσει ο πολίτης να έχει επιλογές. Πρέπει εμείς να βοηθήσουμε για να γίνει, κάποια στιγμή, η ζωή σ’ αυτή την πόλη πιο ανθρώπινη. Και θεωρούμε απαραίτητη και την ύπαρξη πόσιμου νερού και πρασίνου, αλλά και την κατάργηση αυτού που λέγεται «ορφανοτροφείο», την κατάργηση αυτού που λέγεται «εργατικές κατοικίες». Γιατί σ’ αυτό το παιδάκι, που μένει στον συγκεκριμένο οικισμό θα πρέπει να του δώσουμε μία «ταμπέλα» ότι μεγαλώνει στις εργατικές κατοικίες ή στο ορφανοτροφείο; Θα το ονομάσουμε κάπως αλλιώς και με τον τρόπο αυτό δε θα είναι ένα γκέτο, αλλά θα είναι μια δραστηριότητα.
Και με το ερώτημα τι μένει σταθερό και τι αλλάζει, θα απαλλαγούμε από ένα καρκίνο που λέγεται κομματισμός, γιατί τα προβλήματα δεν είναι κόκκινα, ή πράσινα, ή μπλε, τα προβλήματα της πόλης τα αντιμετωπίζεις σαν προβλήματα πολιτών. Ο κομματισμός λοιπόν, που διευκόλυνε τα κόμματα και τους υποψηφίους, το ταχύτερο πρέπει να πάψει. Κανένας υποψήφιος που σέβεται τον εαυτό του δεν περιμένει να πάρει το χρίσμα από το κόμμα του για να κατέβει στις Δημοτικές εκλογές.
Αν με ρωτούσατε τι θα έκανα τώρα θα σας έλεγα ότι από την Παλιά Γέφυρα μέχρι το στρογγυλό χρειάζεται μια θεμελίωση, από το στρογγυλό χρειάζεται μια τακτοποίηση σε κάτι σκαλάκια που αποτρέπουν την κυκλοφορία και να φτάσουμε μέχρι την παλιά ιχθυόσκαλα, επεκτείνοντας την παραλία 4 με 5 μέτρα. Αυτό θα μας επιτρέψει να την θεμελιώσουμε, να την κάνουμε πιο αξιοποιήσιμη, αλλά και να έχει μεγαλύτερη χρησιμότητα στον πολίτη. Καλώς ή κακώς, όλη η Χαλκίδα μαζεύεται εδώ. Όνειρο μας ήταν αυτή η παραλία να φτάσει μέχρι την Αρτάκη, και από το κέντρο ως την Έξω Παναγίτσα κάθε συνοικία να έχει την παραλία της. Όνειρα τέτοια πολλά έχουμε και ακόμα αγωνιζόμαστε να υλοποιηθούν, βέβαια τώρα πια από θέση παρακλητική. Υπήρχε λοιπόν, όνειρο και εξακολουθεί να υπάρχει, να τακτοποιήσουμε την ακτογραμμή από το Μπούρτζι μέχρι την Αρτάκη, ώστε να δώσουμε νέο περίπατο και από το τσιμεντάδικο μέχρι τον Άγιο Μηνά. Όλη αυτή η ακτογραμμή, αν αρχιτεκτονικά τακτοποιηθεί, πρώτο θα βελτιώσει την εικόνα και δε θα χρειάζεται να κατεβαίνουν όλοι οι Χαλκιδαίοι στο στρογγυλό. Δεύτερον, θα δημιουργήσει τον χώρο για εκατοντάδες κοινωνικές εγκαταστάσεις: γήπεδα 5×5, γήπεδα τένις, γήπεδα βόλει, μπιτς βόλει και με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουν οι πολίτες μας να βρουν μια διέξοδο. Τρίτον, θα χρειαστεί να φυτέψουμε τα βουνά και το λόφο του τσιμεντάδικου. Είναι απαράδεκτα γυμνά, και το πεδίο βολής και οι λοιποί λόφοι. Η διεύρυνση των δραστηριοτήτων του δήμου να συνεχιστεί με στόχο ότι πρέπει να αποκτήσουμε πράσινο, διότι είναι η μόνη παραγωγή οξυγόνου ενάντια στο διοξείδιο του άνθρακα και εμείς γα να αποκτήσουμε πράσινο πρέπει να φυτέψουμε και να ποτίσουμε με τα λύματα του βιολογικού καθαρισμού – αφού τα επεξεργαστούμε και γεμίσουμε με πράσινο όλους τους λόφους, μέχρι την Αρτάκη ή μέχρι τον Πισσώνα. Όλοι αυτοί οι λόφοι είναι χιλιάδες στρέμματα που περιμένουν εμάς να τα ποτίσουμε και να τα αξιοποιήσουμε. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την αποφυγή ροής των λυμάτων στην κλειστή λεκάνη
του Ευβοϊκού.

Είχαμε φτιάξει στη Χαλκίδα ένα μικρό ερευνητικό κέντρο προβλημάτων πόλεως, που φίλο απαλλαγμένοι από τις επαγγελματικές τους δεσμεύσεις μας προετοίμαζαν και μας πρότειναν πράγματα που θα μπορούσαμε με λίγα λεφτά να κάνουμε πράξη, για παράδειγμα, ήθελαν λίγα λεφτά τα τένις ή το πάρκο του λαού

Αυτά όλα τα όνειρα, τα κυνηγάμε, παρακαλάμε τους δημάρχους να τα υιοθετήσουν. Αν δε συμβεί αυτό, στενοχωριόμαστε και αν τα υιοθετήσουν χαιρόμαστε. Θα χαρούμε πολύ εάν φτιάξουμε τις χίλιες θέσεις παρκαρίσματος που έχει ανάγκη η Χαλκίδα, γιατί δεν πιστεύουμε, ότι αφενός μεν πρέπει να αφήσουμε την επιδότηση του Δήμου να πάει χαμένη και αφετέρου δε, πρέπει να αφήσουμε την πόλη να ζήσει. Φτιάχνοντας τις χίλιες θέσεις θα μας επιτρέψει, αμέσως να πούμε ότι από τον Αγ. Δημήτριο μέχρι την παραλία, κυκλοφορούν μόνο πεζοί και η Νεοφύτου είναι ο καταληκτικός δρόμος της Χαλκίδος. Από τη Νεοφύτου και κάτω δεν κυκλοφορεί αυτοκίνητο, είναι μόνο ανθρώπινη ζώνη. Ο καθένας με τα πόδια του, με το ποδήλατό του θα ζει μια ζωή απαλλαγμένη από θορύβους, από καυσαέρια. Αυτά όλα δεν έχω τη δυνατότητα να τα επιβάλλω, έχω όμως τη διάθεση να παρακαλέσω και γι’ αυτό ευχαριστώ το περιοδικό σας, που μου δίνει τη δυνατότητα να μπορέσω να προβάλλω αυτές τις θέσεις. Όπως πιστεύουμε, ότι το υπάρχον νοσοκομείο πρέπει να γίνει ένα Κέντρο Υγείας και Βοηθειών, με εφημερεύοντα και διανυκτερεύοντα ιατρεία, με τις υπηρεσίες υγείας, ΙΚΑ ΤΕΒΕ – όλα να στεγαστούν εκεί. Και το νοσοκομείο μας, το νοσοκομείο πλέον της περιφέρειας θα πάει στο Βαθύ, στο Παντείχι, απαλλαγμένο από τη στενότητα του χώρου και μέσα σε 200 στρ. θα γίνει ένα νοσοκομείο 500 κλινών. Γιατί το κακό της Χαλκίδας, είναι ότι είναι δορυφορική πόλη των Αθηνών και σαν δορυφορική που είναι, έχει ελάχιστες δυνατότητες αναπτύξεως, καθότι οι Χαλκιδέοι διαφεύγουν στην Αθήνα.
Είχαμε φτιάξει στη Χαλκίδα ένα μικρό ερευνητικό κέντρο προβλημάτων πόλεως, που φίλοι απαλλαγμένοι από τις επαγγελματικές τους δεσμεύσεις μας προετοίμαζαν και μας πρότειναν πράγματα που θα μπορούσαμε με λίγα λεφτά να κάνουμε πράξη, για παράδειγμα, ήθελαν λίγα λεφτά τα τένις ή το πάρκο του λαού. Ή για τον έναν αριθμό που θα έχουν οι πολίτες όταν γεννιούνται, όπου θα αναφέρεται ο φορολογικός τους αριθμός, το δελτίο ταυτότητας, η άδεια οδηγήσης, το ασφαλιστικό του βιβλιάριο. Με το online σύστημα θα μπορεί να είναι στο Μόναχο και να πατάει τον κωδικό του και να παίρνει ότι πιστοποιητικό θέλει. Σας λέω ένα μικρό δείγμα του ερευνητικού κέντρου και εκατοντάδες ακόμα, που θα μπορούσαμε να κάνουμε. Όλα αυτά όμως αν υιοθετηθούν ή όχι, έχουν ανάγκη από δύο επιλογές. Η πρώτη, είναι οικονομία. Τα λεφτά που σπαταλά ο Δήμος θα πρέπει να έχουν τέτοιο σεβασμό, όπως και τα λεφτά που έχει στην τσέπη του ο κάθε πολίτης. Και δεύτερον, εργατικότητα. Καθένας που σχολάει στη 13:00 αντί για τις 14:30, και ο καθένας που πάει και ψωνίζει εν ώρα εργασίας, κλέβει τον πολίτη.
Ξέρετε, υπάρχει το δημοτικό κτήμα, είναι μια έκταση, πίσω από τη ΔΕΗ, όπου οικόπεδα μοιρασμένα σε 200 μέτρα επιτρέπουν σε όποιον θέλει να πάει να καλλιεργήσει ότι θέλει και είναι μια πανελλήνια ή και πανευρωπαϊκή πρωτιά, γιατί είπαμε ότι υπάρχουν 11.000 συνταξιούχοι, οι οποίοι έχουν χρόνο και τους οποίους πρέπει να τους κουράσουμε. Έχουμε από την άλλη μεριά 7% της δαπάνης του οικογενειακού εισοδήματος που είναι στα ζαρζαβατικά. Να ξεκινήσεις να βάλεις τη ντοματιά σου, την κατσίκα σου, τα περιστέρια σου, τις κότες σου, τη μελιτζανιά σου, γιατί αυτό που θα βγάλεις εσύ θα είναι πολύ πιο γευστικό, γιατί θα είναι δικό σου.
Θέλουμε να αποτυπώσουμε την πρόταση του γέροντα, που δε θα είναι στο γηροκομείο, αλλά θα είναι σε μία οικογένεια, που θα συμπληρώνει το εισόδημα της, να κάνει παρέα στα παιδιά, αλλά να έχει και την οικογενειακή θαλπωρή. Η κοινωνική λειτουργός λοιπόν, θα ερευνά την πόλη και θα αναφέρει ποια οικογένεια θέλει να μεγαλώσει ένα παιδάκι, πόσο μας στοιχίζει εμάς η λειτουργία του ορφανοτροφείου κτλ. Δέκα δραχμές, θα δώσουμε έντεκα, θα περνάει η επιθεώρηση μια φορά το μήνα να επιτηρεί και το παιδί θα μεγαλώσει μέσα σε μια οικογένεια.
Έχουμε λοιπόν, τέτοιες ιστορίες μιας τρέλας, η οποία είχε βασιστεί στο να είναι επιτρεπτό να έχουμε όνειρα και είναι ανεπίτρεπτο να μην τα καταγράφουμε. Έχουμε, όμως, τη δέσμευση ότι οι ανάγκες είναι πιο μεγάλες από τις δυνατότητές μας.
Γίνεται πολύ κουβέντα για την αξία όσων διεκδικούν την ψήφο μας για τα δημόσια αξιώματα. Θα πρέπει να μην έχουμε δημάρχους; Όχι, θα βάζουμε όσους θέλουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην πόλη, είτε σαν δήμαρχοι, είτε σαν σύμβουλοι, γι’ αυτό άλλωστε πίεσα τον ανιψιό μου να βάλει υποψηφιότητα, γιατί είναι ένας νέος άνθρωπος που αγαπάει τον άνθρωπο, γιατί έχει τις γνώσεις και πιστεύω θα είναι χρήσιμος. Μπορούμε επίσης, να διευρύνουμε τη δραστηριότητα του Δημάρχου σε δραστηριότητες, όπως είναι η εκστρατεία αγάπης, να βοηθήσουμε ένα γείτονά μας -είναι καθήκον του πολίτη- να πιστέψουμε ότι η ζωή θα είναι πολύ καλύτερη αν δείξεις την αγάπη σου στον συνάνθρωπό σου, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες.

Στέλιος Μαργαρίτης

Είναι αλήθεια, πως έχουμε την τάση σαν άνθρωποι να κοιτάμε με νοσταλγία τα παλιά, αλλά πρέπει να σκεφτούμε πως τότε τοποθετούνται τα νεανικά μας χρόνια, που βασικά αυτά αναπολούμε. Στην Χαλκίδα, ως τη δεκαετία του ’50 η ζωή ήταν πολύ δύσκολη για τους ευνόητους λόγους. Από ‘κει και πέρα, άρχισε ο καθένας να ζητάει σε κάποιους τομείς μια ποιότητα ζωής, η οποία ποιότητα αυτή ξεκίνησε λάθος. Δεν ήταν ποιότητα ζωής να ρίχνουμε ένα νεοκλασικό για να σηκώσουμε μια πολυκατοικία… Γιατί; Δυστυχώς έτσι διαβάστηκε. Η ανάγνωση της εποχής ήταν αυτή, ότι όταν γκρεμίζουμε κτίρια και χτίζουμε νέα, το καινούριο εντός εισαγωγικών, δηλαδή κουτιά με αλλεπάλληλα πατώματα, με αλλεπάλληλους ορόφους, ότι αυτό ήταν μια πρόοδο. Δυστυχώς, δεν ήταν πρόοδος, διότι το μεγαλύτερο κακό που προκάλεσε ήταν η «βίαιη» συγκέντρωση πληθυσμού και η δημιουργία αυθαιρέτων συνοικιών. Αυτό φάνηκε στην απογραφή του ’61, όπου η Χαλκίδα ήταν μια πόλη 29.000 κατοίκων. Έγινε αυτό το κακό, που ξεκίνησε από την Αθήνα και καταστράφηκαν όχι μόνο τα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και οι μεσαίες πόλεις, όπως ήταν η Χαλκίδα. Δεν αναπολώ τίποτα από τα τόσο παλιά χρόνια. Το μόνο πράγμα που άξιζε, λοιπόν, τότε στην Χαλκίδα ήταν η παραλία. Ήταν η Λεωφόρος Βουδούρη. Αυτή είχε τη γραφικότητά της, ήταν το κοινωνικό κέντρο της πόλης. Εμείς, οι παλιότεροι έχουμε εικόνες πολύ δυνατές από την απελευθέρωση και βρίσκονται σε στενή συνάρτηση με τη γεωγραφική περιοχή εκείνης της παραλίας.
Αν γυρνούσα πίσω τα χρόνια που ήμουν Δήμαρχος θα έκανα ακριβώς τα ίδια, δηλαδή έργα υποδομής και ας μη μετράνε σε αυτούς που δίνουν μεγάλη σημασία στο περιτύλιγμα και το χαρτί συσκευασίας. Δεν μπορούσαμε να μιλάμε για ποιότητα ζωής, όταν εμποδίζεται η αναπνοή και τέτοια φαινόμενα ήταν η γενική αίσθηση στην Χαλκίδα, με την έλλειψη αποχέτευσης. Εκ βαθέων θα σας πω, πως ορκίστηκα, ότι αν δεν καταφέρω αυτό θα παραιτηθώ ως Δήμαρχος, θα σηκωθώ να φύγω. Έτσι πρώτο καθήκον ήταν η εξασφάλιση μιας πιο υποφερτής ζωής με τη δημιουργία των έργων που θα βοηθούσαν σε αυτήν την κατεύθυνση: αποχέτευση, βιολογική επεξεργασία λυμάτων, αποκομιδή απορριμμάτων με ένα νέο δίκτυο οχημάτων καθαριότητας. Να εξαφανιστούν από την πόλη τα βυτιοφόρα. Έτσι λοιπόν, έριξα όλο μου το βάρος, στην πρώτη τετραετία, στο στοίχημα της αποχέτευσης και στη συνέχεια, σ’ αυτό του βιολογικού καθαρισμού, γιατί δεν μπορούσαμε να ρίχνουμε τα λύματα στη θάλασσα χωρίς επεξεργασία. Πιστεύω, πως η δημιουργία υποδομών, βοήθησαν αποφασιστικά στην κατεύθυνση της ανάδειξης του φυσικού περιβάλλοντος και κάλλους της Χαλκίδας, με τη δημιουργία χώρων πράσινου, τη δημιουργία πεζόδρομων, την επέμβαση που κάναμε στην Λεωφόρο Βουδούρη με το οδόστρωμα και την αφαίρεση των τεντών από άκρο ως άκρον της παραλιακής. Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα το πράσινο δεν καλύπτει μεγάλες επιφάνειες της πόλης, αλλά έγιναν προσπάθειες και νομίζω πως εξελικτικά, κάτι γίνεται.

Με ρωτήσατε, ποιό ιεραρχώ ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της πόλης διαχρονικά και προφανώς, θεωρώ την παρουσία του εμπορικού λιμένα στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Σκεφθείτε σήμερα, να ήταν ελεύθερη αυτή η προβλήτα για εξυπηρέτηση τουριστική, θα είχε αλλάξει εντελώς η εικόνα της πόλης.

Οι παραπάνω αναφορές μου και τα έργα που επιτελέσαμε στην πόλη έχουν τη δική τους αξία στον τόπο αυτό, και θεωρώ ότι αφήσαμε ένα στίγμα, μια παρακαταθήκη σημαντική, όπως μου δείχνουν πολίτες της Χαλκίδας που με πλησιάζουν ακόμα και σήμερα, με ποικίλες εκδηλώσεις και χειρονομίες, που αποτελούν μια ετεροχρονισμένη αμοιβή:

1. Η Δημοτική αγορά χονδρικού εμπορίου, η οποία ήταν μια προσπάθεια δημιουργίας μιας αγοράς ευρωπαϊκών προδιαγραφών, στο χώρο που είναι τώρα το εργοτάξιο του Δήμου, και η οποία πολεμήθηκε κακώς από εκείνους που δεν κατάλαβαν την προοπτική της, με κονδύλια εξασφαλισμένα από τη κοινότητα.
2. Την αποχέτευση και το βιολογικό.
3. Την αλλαγή των μαντεμένιων σωλήνων με πλαστικούς, που δεν επέτρεπαν να περάσουν τα βλαβερά στοιχεία για να εξαφανιστούν οι επιβλαβείς σωλήνες και από αμιαντοτσιμέντο που υπήρχαν με τις γνωστές συνέπειες για την υγεία.
4. Την πίστα μηχανοκίνητου αθλητισμού, ένα τεράστιο έργο που χαίρομαι που λειτουργεί επιτέλους σήμερα, έστω και ελλιπώς και φιλοξενεί αγώνες.
5. Την αρχή μιας προσπάθειας ουσιαστικών πολιτιστικών γεγονότων, όπως η υποδοχή θεάτρων, διοργάνωση συνεδρίων, η λειτουργία θερινού θεάτρου στο φρούριο του Καράμπαμπα και άλλα.
6. Την κατασκευή του Θεάτρου Παπαδημητρίου και πολλά άλλα.

Νομίζώ ότι η κατασκευή του θεάτρου είχε πολύ σημαντική συμβολή στην πολιτιστική πορεία της πόλης. Είχαμε δει, τέλος πάντων, με μια παρέα από πολύ νωρίς ότι αυτό που έλειπε από την Χαλκίδα ήταν μια αίθουσα, η οποία να μπορεί να καλύψει πολιτιστικές εκδηλώσεις διαφόρων επιπέδων και τύπων. Αυτό υπήρχε πάντα στο μυαλό μου, πού να βρούμε ένα χώρο κατάλληλο για να γίνει αυτή η εξειδίκευση. Τότε υπήρχε μια παγοπίστα, η οποία παγοπίστα ήταν ένα εξαμβλωματικό πράγμα, δε λειτουργούσε σε καμία περίπτωση, και με κανένα κανόνα. Φτιάξαμε λοιπόν, το Θέατρο Παπαδημητρίου και το ονομάσαμε προς τιμήν του δικαστικού Παπαδημητρίου, ο οποίος άφησε στον Δήμο κληρονομιά, μια θερινή κατοικία στο Πικέρμι. Πήγαμε λοιπόν, στην Δ/νση Κληρονομιών και Κληροδοτημάτων να ξεκινήσει η διαδικασία πώλησης και το τίμημα να το εισπράξει ο Δήμος. Βγήκε λοιπόν, μια δικαστική απόφαση νόμιμα, να αλλάξει η βούληση του διαθέτη και το Υπ. Οικονομικών το έβγαλε σε πλειστηριασμό και μετά από τρεις άκαρπους, κατέληξε στην τιμή εκκίνησης στα 15 εκ δραχμές, τότε. Αγοράσαμε, λοιπόν ένα ομόλογο, που ανατοκιζόταν κάθε μήνα και έφτασε από το 1988 μέχρι το 1992, που ξεκινήσαμε το χτίσιμο του θεάτρου, τα 45 εκ. Και βάλαμε από τον Δήμο, όπως προέκυψε από τον απολογισμό, άλλα 40 και φτιάξαμε το θεατράκι, το οποίο νομίζω ότι δημιούργησε μια δυναμική μέσα στην πόλη, διότι αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι ότι όποια μέρα και αν περάσεις από ΄κει κάτι γίνεται μέσα… μα ομιλία, μα συνέδριο, μα παραστάσεις, μα τα πάντα. Βέβαια, είναι μικρό και η κριτική που μας έκαναν, είναι ότι κάναμε ένα θεατράκι μικρό. Αυτή την αίθουσα είχαμε, αυτό φτιάξαμε. Σκέφτηκαν, ότι αν δεν υπήρχε και αυτό, τι θα υπήρχε; Δεν υπήρχε άλλος χώρος μέσα στο κέντρο, αυτή ήταν η δυνατότητα. Το έργο αποπερατώθηκε και εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 1994, και ταυτόχρονα έγινε ένα συνέδριο με εκπροσώπους μεγάλων μεσογειακών πόλεων.
Με ρωτήσατε, ποιό ιεραρχώ ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της πόλης διαχρονικά και προφανώς, θεωρώ την παρουσία του εμπορικού λιμένα στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Στο παρελθόν από τη δημαρχιακή μας θητεία, το 1988, έγιναν μεγάλες προσπάθειες. Όμως, οι προσπάθειες δεν βοηθήθηκαν από τους θεσμικούς παράγοντες της πόλης, όπως Βουλευτές, Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο, αλλά και μερίδας του Εργατικού Κέντρου, που αντιστάθηκε – αντιτέθηκε με περισσή δύναμη και πάθος. Στην υπόθεση είχε εμπλακεί ακόμα και ο Ανδρέας Παπανδρέου και είχε πει ότι θα με βοηθήσει. Σκεφθείτε σήμερα, να ήταν ελεύθερη αυτή η προβλήτα για εξυπηρέτηση τουριστική, θα είχε αλλάξει εντελώς η εικόνα της πόλης. Τώρα, υπάρχει κίνδυνος για την πόλη, έρχονται πλοία με εύφλεκτα υλικά, με τοξικά, μπορεί να συμβεί το οτιδήποτε. Επιτρέπεται εμπορικό λιμάνι μέσα στο κέντρο της πόλης; Είπαν τον περασμένο χειμώνα από τη Νομαρχία, ότι πρέπει να μεταφέρουμε το λιμάνι στο χώρο των πρώην ναυπηγείων και έδωσα στη δημοσιότητα την επιστολή που είχα στείλει σ’ όλους τους συναρμόδιους φορείς το 1988, όπου περιέγραφα αυτό ακριβώς το πράγμα. Αλλά, και με το σταθμό των τρένων επίσης, ζητούσαμε το κτίριο των εκδοτηρίων και την αποθήκη παρακάτω, να την κάνουμε βιοτεχνικό μουσείο. Τίποτα, μου απάντησαν ότι πρόκειται να δώσουν τις αποθήκες στη βιομηχανία ζαχάρεως, οπότε ούτε αυτό προχώρησε.

Όσο για το τι πρέπει να κάνει, ο επόμενος Δήμαρχος άμεσα, μέσα στην πόλη, είναι πάρα πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν. Αν είχα μια συμβουλή να του δώσω είναι να ασκήσει τις αρμοδιότητές του, σα να μην υπάρχουν εκλογές στο μέλλον.

Θα πρέπει να υπάρχει αποσύνδεση από τα κόμματα στις τοπικές εκλογές. Δεν υπάρχει όμως, φοβούμαι. Ανάλογα σε ποιο κόμμα ανήκει ο καθένας, παίρνει και τις ανάλογες αποφάσεις. Οι Νεοδημοκράτες είναι εναντίον του Καλλικράτη, εκείνοι του ΠΑΣΟΚ υπέρ. Ξέρουν γιατί είναι με τον Καλλικράτη; Πιστεύω, πως δεν ξέρουν. Ούτε οι άλλοι ξέρουν γιατί είναι εναντίον, ακολουθούν ντιρεκτίβες κομματικές και μ’ αυτή τη λογική, η αυτοδιοίκηση δεν είναι ανεξάρτητη, ενώ θα έπρεπε. Λέμε ότι, η αυτοδιοίκηση είναι ο πυρήνας και η καρδιά της δημοκρατίας-πότε όμως-όταν λειτουργεί, γιατί έχουμε το ιστορικό από τις διαδικασίες της αυτοδιοίκησης σε όλες τις βαθμίδες πρώτου και δεύτερου βαθμού. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχει κυβερνητική κρίση, αλλά οι περιφέρειες λειτουργούν και λειτουργούν, γιατί δεν έχουν εξάρτηση από το κέντρο.
Από τον Καλλικράτη πιο πολύ απ’ όλα μου έχει μείνει το ζήτημα της περιστολής των δαπανών, αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι, μπορεί να υπάρχει το συμμάζεμα των δαπανών, αλλά από την άλλη μεριά μπορεί να σημάνει και το τέλος της αυτοδιοίκησης – όσον αφορά τη διαχείριση πόρων. Και έπειτα, φορτώνει και τους νέους Δημάρχους που θα αναδειχτούν από την εκλογική αναμέτρηση με πάρα πολλά πράγματα και δεν ξέρω πόσοι απ’ αυτούς είναι σε θέση να τα αντιμετωπίσουν. Λέει, ο Καλλικράτης λοιπόν, ότι οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης αποχέτευσης, οι οποίες λειτουργούν στους περιφερειακούς δήμους ενός νέου κύριου δήμου πρέπει εντός δύο μηνών να αποτελέσουν μία εταιρεία. Όποιος ξέρει από πράξη ξέρει καλά, ότι το ένα ή τα δύο χρόνια δεν φτάνουν ούτε για ζήτω, για τη διαδικασία… αυτά δε γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Όπως, η άλλη διάσταση είναι με τα ίδια τα διοικητικά στελέχη των Δήμων, δεν είναι εύκολο να ξεσπιτωθούν από ένα σπίτι με πέντε ανθρώπους και να πάνε σ’ ένα άλλο, που είναι 150 μ’ ότι σημαίνει αυτό. Πολύ φοβάμαι, ότι υπάρχει και αυτή η διάσταση μέσα σ’ αυτό το πρόβλημα του Καλλικράτη, της κόντρας από τα χαμηλά. Για τον Καλλικράτη είμαι επιφυλακτικός. Πάντως, όσον αφορά τα οικονομικά, και διερευνώ τις δυνατότητες, αλλά και τις υποχρεώσεις των Ο.Τ.Α.,
για να βγάλουμε το αλγεβρικό άθροισμα.
Η ιστορία με το χρίσμα είναι ένα κακό. Αυτό συνδυάζεται με την επιρροή των κομμάτων στην αυτοδιοίκηση. Ο υποψήφιος επιλέγεται από το κόμμα, όχι από την προσωπική του διαδρομή και με τι φόντα; Ποιος είναι αυτός στην τελική που έχει τα προσόντα να απορρίπτει έναν και να επιλέγει κάποιον άλλο; Αυτά είναι αστεία πράγματα, αφήστε την κοινωνία να μιλήσει και όχι μέσα από κομματικές διαδικασίες. Η κοινωνία να μιλήσει την ώρα της κάλπης. Ας είναι τρεις ή τέσσερις οι υποψήφιοι, έχω μάλιστα πει κατ’ επανάληψη και παλαιότερα και σε συνέδρια της ΚΕΔΚΕ, ότι αν θέλουμε να απαλλαγούμε από τον κομματισμό και την επιρροή βουλευτών ή άλλων παραγόντων της πολιτικής ζωής, θα πρέπει να αλλάξει το σύστημα πληροφορίας. Για, μεν, τους δημάρχους να υπάρχει ένα ψηφοδέλτιο μόνο, και άλλο ένα για τους συμβούλους. Σημασία έχει πέρα από κομματικούς περιορισμούς και δεσμεύσεις, να επιλέξει κάποιος αυτόν που θεωρεί ικανό. Πως θα γίνει να ψηφίσω εσένα που σε θεωρώ ικανό για σύμβουλο, αλλά δε θεωρώ ικανό το Δήμαρχο στου οποίου το ψηφοδέλτιο βρίσκεσαι, και πρέπει να ψηφίσω και να προβάλλω και αυτόν; Πρέπει λοιπόν, να γίνει απόλυτη απεξάρτηση. Τα ίδια τα κόμματα, όμως, δε θέλουν αυτή την απεξάρτηση, γιατί θέλουν να βγει ένας δήμαρχος να τον τραβάνε από τη μύτη.
Ο επόμενος Δήμαρχος θα έχει πολλά πράγματα να κάνει. Πρέπει να αναλάβει υπεύθυνα αυτή τη μετάβαση, πρέπει να επιστρατεύσει όλες τις δυνάμεις του για να περάσει από τη μία φάση στην άλλη, όσο πιο ανώδυνα γίνεται. Όσο για το τι πρέπει να κάνει, ο επόμενος Δήμαρχος άμεσα, μέσα στην πόλη, είναι πάρα πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν. Αν είχα μια συμβουλή να του δώσω είναι να ασκήσει τις αρμοδιότητές του, σα να μην υπάρχουν εκλογές στο μέλλον. Να επιβραβεύσει τους δοκιμασμένους κοινωνικά συμπολίτες μας, γιατί μπορούν πραγματικά να συνεισφέρουν και σ’ ότι με αφορά, εύχομαι η Χαλκίδα να αναδείξει Δήμαρχο που να την τιμά.